MERSİNDE SU KESİNTİSİ

Ayhan KIZILTAN
27 Kas
4 dakikada okunur

Güncelleme tarihi: 4 gün önce

29 Kasım 2025

ÖZET: Mersin’de 4 günü aşan su kesintisinin basit bir arızadan değil, yetersiz depolama kapasitesi ve tek hatta bağımlı yaşlanmış altyapıdan kaynaklandığını anlatarak, şeffaf kriz yönetimi, günlük tüketimin iki katı su deposu hedefi ve Pamukluk Barajı isale hattı ile arıtma tesisinin hızla tamamlanmasıyla kentin su güvenliğinin sağlanması gerektiğini vurguluyorum.

DENEYİMLERDEN YARARLANMAK

Mersin kent merkezinde (Tarsus, Akdeniz, Toroslar, Yenişehir, Mezitli) yaşanan ve 4 günü aşan su kesintileri, kamuoyunda tartışıldığı gibi basit bir arıza değil, kentin altyapısı için ciddi bir uyarıdır.

Hem geçmişte Mersin Büyükşehir olmadan önce Su İşleri Müdürlüğü bünyesinde olan ve Büyükşehir Statüsü oluştuktan sonra MESKİ'nin bünyesine geçen içme suyu depoları ve pompa istasyonlarını işletmiş firmaların (SUMAS-KIZILTANLAR) yöneticisi olarak hem de MTSO Başkanlığım döneminde kentin altyapı sorunlarına yakından şahitlik etmiş biri olarak bu süreci teknik bir gözle analiz etme gereği duydum.

Rahmetli başkanlarımız Kaya Mutlu ile Hüseyin Okan Merzeci dönemlerinde yoğun olarak, Macit Özcan, Burhanettin Kocamaz dönemlerinde ve bu dönemde de yoğun olmasa da epey çalışmalar yaptık. Ayrıca Türkiye'nin birçok kentinde, ilçesinde ve köylerinde çok tesisler kurup onarımlar yaptık. Benim bu deneyimlerimi bilen bazı arkadaşlardan sorular gelince ben de bu yazıyı yazmaya karar verdim.

Tabii amacım eleştirmek değil fikir ortaya koymak içindir.

KRİZİN TEKNİK ANALİZİ

Hızlı Tren ve Hal Katlı Kavşağı projeleri nedeniyle 1984 yapımı (41 yıllık) ana isale hattında yapılan zorunlu deplase çalışmaları, sürecin uzamasının ana nedenidir diye düşünüyorum.

1980'li yıllarda İller Bankası ve DSİ standartlarında bu çapta (1200 mm) isale hatlarında genellikle Öngerilmeli Beton Boru veya Çelik Boru kullanılırdı. Berdan – D1 İçmesuyu Deposu ve Pompa İstasyonu arası 1. Terfi Boru Hattı o zaman Öngerilmeli Beton Boru olarak yapılmış. Tabii bu kadar eskimiş boru hatlarında, malzeme çelik de olsa, deplase (yer değiştirme) işleminde teknik aksaklıklar olması doğaldır.

Hızlı Tren ve Katlı Kavşak projeleri gibi dev yatırımlar için yapılan zorunlu hat değişimleri elbette kaçınılmazdır. Kentimizde bu tür yatırımların hayata geçirilmesi için elbette halkımız sabırlı olmalıdır. Ben yer değiştirme işleminde uğraşan personelin nasıl bir özveriyle çalıştığını biliyorum, geçmişte bu ekiplerle birlikte çok işler yaptık.

Ancak krizin büyüklüğünün çalışmadan değil de depolama kapasitemizin yetersizliğinden kaynaklanmış olduğu kanaatindeyim.

NEDEN SUYUMUZ HEMEN BİTİYOR?

Sistemimiz, Toroslar'daki D1 (Ana Maslak) Deposuna göbekten bağlıdır. Berdan'dan gelen su kesildiği an, kentin stok suyu (yaklaşık 80-100 bin m3) günlük ihtiyacın (250 bin m3) ancak üçte birini karşılayabilmektedir. Yani vanalar kapandığında, Mersin'in en fazla 8-10 saatlik suyu kalmaktadır. Yapılan onarımlar ve yeni bağlantılar için yapılan işlemlerin uzaması su sıkıntısına neden olmaktadır.

ESKİ BİR İŞLETMECİ GÖZÜYLE TEKNİK UYARI

MESKİ’nin Mersin'in altyapısı için yürüttüğü zorlu çalışmaları bir sanayici ve makine mühendisi olarak yıllardır izliyorum. Geçmişte (1990'lı yıllarda) MESKİ Pompa İstasyonları ve Su Depolarını 3 yıl süreyle işletmiş bir meslektaş olarak MESKİ’yi ve çalışmalarını takdir ediyorum.

1990'lı yıllarda bu tesisleri işletirken edindiğimiz tecrübe şudur:

1200 mm çapındaki kadar büyük çaplı boş borulara su yeniden verilirken, içeride kalan hava cepleri ve suyun hızı devasa basınç şokları yaratır. 40 yıllık yorgun borular bu şoklara dayanamayabilir. Yer değiştirme projesi nasıl tasarlanmıştır bilemiyorum ama, borular keskin açılarla birleştirilmemelidir. Örneğin 90 derecelik bir açıyla yapılan dirsekli bağlantılara basınç şoku daha çok etki yapar; özellikle eskimiş boru hatlarının dayanım gücü zayıfladığından kırılganlık oranları yüksektir. Daha düşük açılardaki birleşimlere (ek yerlerine) olan etki daha azdır. Tabii ben bunları yazıyorum ama, MESKİ’nin deneyimli teknik personeli de bu durum iyi bilir.

Ancak bu tür bağlantı projelerinin simülasyon yazılımlarında simüle edildikten sonra projenin onaylanması daha yerinde olur.

Sürecin uzamasının sebebi, kamuoyundan gelen baskılar endişesiyle aceleyle başlatılan su verme işlemi sonucu oluşan eskimiş boru hattının üzerinde yapılan birleştirme eklerindeki patlaklar olabilir.

MERSİN İÇİN ÇÖZÜM ÖNERİLERİM

Kısa Vadede: Şeffaflık. Sanayicimize ve halkımıza arıza var demek yerine, teknik riskler anlatılmalı ve kesinti süreleri ihtiyatlı (uzun) verilmelidir. Bizler ona göre önlemlerimizi alırız; tekrar patladı haberi yerine, geç oldu ama sağlam oldu sonucunu sabırla bekleriz. Ayrıca, böyle önemli projelerin tasarımlarının simülasyon yazılımları ile simüle uygulamaları yapılmalıdır.
Orta Vadede: Mersin'in depo kapasitesi, günlük tüketimin 2 katı olan 500.000 m3 seviyesine çıkarılmalıdır. 48 Saatlik Rezerv hedefi konulmalıdır. Yeni imara açılan ve kısa sürede yüksek binalarla dolan bölgelere Pamukluk Barajı Projesine entegre edilecek yeni su deposu alanları yapılmalıdır.
Uzun Vadede: Pamukluk Barajı İsale Hattı ve Arıtma Tesisi bir an önce bitirilmelidir. Berdan hattına mahkumiyetimiz, ancak suyun cazibe ile geleceği bu ikinci hatla son bulacaktır.

PAMUKLUK BARAJI İÇME SUYU PROJESİ

Edindiğim bilgiler ışığında Mersin'in İkinci Su Kaynağı Yatırımı Pamukluk Barajı İçme Suyu Projesi ile ilgili bir özet paylaştım aşağıda:

Mersin'in içme suyu geleceğini garanti altına alacak olan Pamukluk Barajı'nın gövde inşaatı tamamlanmış ve su tutulmaya başlanmıştır. Ancak, suyu barajdan alıp şehre getirecek olan İsale Hattı ve suyu arıtacak olan Arıtma Tesisi henüz tamamlanmadığı için, barajdaki su şu an için kente verilememektedir. Projenin tam anlamıyla devreye girmesi için en iyimser tarih 2026 sonu veya 2027 olarak öngörülmektedir.

1. PROJENİN BİLEŞENLERİ VE GÜNCEL DURUMLARI

A. İsale Hattı (Boru Hattı) - Sorumlu: DSİ (Devlet Su İşleri)

Suyu barajdan alıp arıtma tesisine taşıyacak olan 33 km'lik hattır.

Projenin sözleşmesi imzalanmış ve yapım süreci resmen başlamıştır.

B. İçme Suyu Arıtma Tesisi - Sorumlu: MESKİ (Büyükşehir Belediyesi)

Suyu içilebilir hale getirecek tesistir. Toroslar ilçesi Resulköy mevkiinde yapılacaktır.

Mersin Büyükşehir Belediyesi, tesisin yapımı için Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası'ndan (EBRD) yaklaşık 46 Milyon Avroluk uygun koşullu dış finansmanı/hibeyi bulmuştur.

Tesis bittiğinde Mersin merkezin su ihtiyacının çok büyük kısmını tek başına karşılayabilecek modern bir tesis olacaktır.

2. PROJENİN MERSİN İÇİN HAYATİ ÖNEMİ (NEDEN ISRAR EDİLMELİ?

Maliyet Devrimi (Elektriksiz Su): Mevcut Berdan suyu şehre pompalarla basıldığı için MESKİ'nin en büyük gideri elektrik faturasıdır. Pamukluk Barajı ise yüksek kottadır; su Mersin'e cazibe ile (kendi akışıyla) gelecektir. Bu, su maliyetlerinde ciddi düşüş ve enerji tasarrufu demektir. Dolayısıyla içmesuyu faturaları can yakmayacak oranlarda olabilecektir.
Yedekleme (B Planı): Şu an yaşanan kesintide gördüğümüz gibi, tek bir hatta (Berdan) mahkumuz. Pamukluk devreye girdiğinde, Berdan hattı patlasa bile şehir Pamukluk'tan beslenmeye devam edecektir ya da tersi.
Kapasite: Yıllık 130 Milyon m3 içme suyu kapasitesi ile Mersin'in 2060 yılına kadar su sorunu kalmayacaktır.