DALINDAN DÜNYA SOFRASINA - BÖLÜM 2

ÖZET: Mersin’in Tarsus’tan Anamur’a uzanan tarım kuşaklarında ilçe ilçe uzmanlaşmasını, bereketin coğrafyasını ve bu büyük üretim haritasının gücünü anlatıyor bu bölüm. 04.12.2025

MERSİN TARIM KUŞAKLARI, İLÇE İLÇE UZMANLAŞMA

Bir kentin gerçek haritası, sadece yollarla değil, dalındaki meyveyle, tarladaki emekle ve limana uzanan yolculukla çizilir.

Yıllardır tarlalarda, seralarda, hallerde, limanda, sanayi sitelerinde dolaşan biri olarak şunu çok net görüyorum: Mersin, Türkiye tarımının laboratuvarı.

Aynı gün içinde Tarsus ovasında narenciye kokusunu, Anamur serasında muzun nemini, Çamlıyayla’da ceviz ve kirazın serinliğini, Toros yaylalarında şeftalinin sertliğini, Erdemli Silifke hattında limon ve çileğin keskin kokusunu yaşayabildiğiniz bir coğrafyadan söz ediyoruz.

Rakamlar da bunu doğruluyor. Mersin bitkisel üretim değeri ve yaş meyve sebze ihracatında ülkenin lokomotif illerinden biri. Sofralara giden her birkaç kasadan biri, doğrudan ya da dolaylı olarak bu kentten çıkıyor.

Ama ortada can sıkıcı bir soru var:

Bu kadar bereketli bir coğrafyada, neden üreticinin yaşam kalitesi aynı hızda artmıyor, neden bu büyük emek aynı oranda cebine yansımıyor?

Bu yazıda üç sac ayağını birlikte konuşmak istiyorum:

1. İlçe ilçe tarım kuşakları ve uzmanlaşma

2. İlaç ve gübrede akılcı kullanım

3. Tarladan limana uzanan lojistik zinciri

Ve sonunda, bunları birleştiren bir "Mersin Tarım Sözleşmesi" önerisi ortaya koymak istiyorum.

TARSUS’TAN ANAMUR’A UZANAN SEBZE MEYVE VE ÇİÇEK KUŞAĞI

Mersin’i tek renk bir tarım haritası gibi görmek büyük hata. Bu kentin asıl gücü, ilçe ilçe uzmanlaşmasında. Beş ana hat üzerinde yükselen, ama aslında tek bir bütün oluşturan bir sebze meyve ve çiçek kuşağımız var.

Tarsus ve Çamlıyayla

Tarsus Kabuk Değiştiriyor: Topraktan Teknolojiye Büyük Dönüşüm

Berdan ırmağının hayat verdiği bu kadim coğrafyanın ilçesi Tarsus, artık sadece bir gıda hammadde deposu değil; teknolojinin, bilimin ve markalaşmanın harmanlandığı bir Agro-Teknoloji Üssü olma yolunda ilerliyor. Narenciye, zeytin, incir, üzüm, keçiboynuzu ve endüstriyel tarla ürünleri yanında, giderek güçlenen bir kesme çiçekçilik potansiyeline de sahip. Ovadaki seralarda üretilen kesme çiçekler, doğru planlandığında hem iç pazar hem ihracat için önemli bir gelir kapısı olabilir. Tescilli Tarsus Sarıulak Zeytini ve zeytinyağı ise bu ilçenin sadece hammadde değil, markalı ürün üretme kapasitesini gösteriyor.

Çamlıyayla ise 800 ile 1600 metre rakımı, gece gündüz sıcaklık farkı ve soğuklanma süresi ile ceviz, kiraz ve yayla sebzelerinde niş kalite üreten bir yayla ekosistemi. Tarsus’ta hasat bittiğinde Çamlıyayla’da sezon başlıyor. Yani bu hat, neredeyse 12 ay ürün akışına imkan veriyor.

Mut ve Gülnar

Erkencilik ve dirençli ürün ekonomisi

Mut, Türkiye tarım haritasında stratejik bir mikroklima havzası. Göksu Vadisi’nin doğal sera etkisi sayesinde kayısı, zeytin ve erikte ülkenin en erkenci bölgelerinden biri. Coğrafi işaretli Mut Kayısısı, sofralık kayısının çok büyük bölümünü tek başına karşılıyor. Mut Zeytinyağı ise artık Avrupa Birliği’nden aldığı tescille küresel bir marka adayı.

Gülnar, daha engebeli ve daha susuz bir coğrafyada, bu dezavantajını lehine çeviriyor. Badem ve kuş üzümü gibi niş ve suya daha dayanıklı ürünlerde uzmanlaşıyor. İklim krizi derinleştikçe, burası direnç ekonomisinin temel adreslerinden biri olmaya aday.

Anamur, Bozyazı, Aydıncık

Tropikal kuşak

Anamur, Torosların koruduğu, Akdeniz’in ılıttığı iklimiyle, Türkiye’nin subtropikal üretim üssü. Coğrafi işaretli Anamur Muzu, binlerce dekar serada üretiliyor. Çilek, aroması ve raf ömrüyle Rusya ve Doğu Avrupa pazarlarında tanınan bir ürün.

Alaköprü Barajı ile 80 bin dekarı aşkın ovayı modern basınçlı sulama ile buluşturan yatırım, bu bölgenin su stresini azaltan hayati bir adım oldu. Ama aynı zamanda Anamur’u avokado, mango, passiflora gibi tropikal ürünler için de cazibe merkezi haline getirdi. Kurulmakta olan karma OSB ile birlikte burası, gıda işleme, ambalaj ve makine sektörünü de çekecek bir Agro Sanayi Merkezine dönüşebilir.

Bozyazı ve Aydıncık, muz, çilek, narenciye ve örtü altı sebze ile bu tropikal kuşağın tamamlayıcı halkaları.

Erdemli ve Silifke

Limonun başkenti, çileğin küresel markası

Erdemli, Toroslardan denize inen vadileri ve Lamas Çayı havzası ile çok özel bir mikroklimaya sahip. Lamas limonu ve coğrafi işaretli Erdemli Muzu sayesinde hem narenciye hem muz kümelenmesi kurmuş durumda. Lamas limonu, kabuğundan esansına, temizlik ve kozmetik sanayine kadar uzanan geniş bir işleme zinciri için güçlü bir ham madde. Kösbucağı’nda planlanan soğuk hava depoları, tarımsal ihtisas OSB ve yeni hal yapılanması ile birlikte, burası tarımsal sanayileşmenin çekirdeklerinden biri olabilir.

Silifke ise Göksu Deltası’nın bereketi ile çilek, muz ve süt ürünlerinde stratejik bir üretim üssü. Coğrafi işaretli Silifke Çileği, üretim hacmi ve ihracat bağlantılarıyla Türkiye’nin çilek başkenti. Silifke Yoğurdu ise hem Türkiye’de hem Avrupa Birliği’nde tescilli bir marka. Dondurulmuş, dondurarak kurutulmuş, püre ve konsantre ürünler, bu bölgenin geleceğini belirleyecek alanlar.

Toroslar ve merkez ilçeler

Yayla halkası ve lojistik beyin

Toroslar, 100 ile 1500 metre rakım arasında şeftali, erik, kiraz, üzüm, kivi, Trabzon hurması gibi ürünlerde Türkiye’nin en kaliteli sert çekirdekli meyvelerini üretebilen bir yayla kuşağı. Arslanköy Şeftalisi artık bir marka. İklim baskısına karşı salep, tıbbi aromatik bitkiler ve ejder meyvesi gibi yeni ürün denemeleri, ilçeyi "iklim uyumlu üretim laboratuvarı" haline getiriyor.

Akdeniz, Mezitli ve Yenişehir, bir yandan yapılaşma baskısı altındaki tarım arazileri, diğer yandan sera, narenciye ve kışlık sebze üretimi ile kentin savunma hattı tarım bölgeleri. Kazanlı ve Adanalıoğlu hattı, Türkiye’nin kışlık sebze ve biber depolarından biri. Mezitli, ihracat kalitesinde şeftali ve limon, Yenişehir ise tarım teknolojileri ve Agro İnovasyon için bir merkez olma potansiyeli taşıyor.

Merkez ilçeler aynı zamanda liman, serbest bölge, haller, depolar, OSB bağlantıları ve finans sistemi ile Mersin tarımının lojistik ve karar merkezi. Ürün sadece üretilmiyor, burada işleniyor, depolanıyor, fiyatlanıyor ve dünyaya açılıyor.

Sonraki yazım “REKOR ÜRETİM, KIRILGAN ÇİFTÇİ: MERSİN’E YENİ TARIM AKLI” başlıklı yazımda buluşmak üzere hoşça kalın.